ناجی علی

ناجی علی

نویسنده: کاوه شجاعی

برداشت اول 

به مناسبت بیستمین سالگرد ترور ناجی علی؛ ... و حنظله هنوز 10 ساله است !


    20 سال پیش در چنین روزهایی ناجی علی، بزرگ ترین کاریکاتوریست سیاسی جهان عرب در خیابانی در لندن ترور شد. دو مرد 25 تا 30 ساله سبزه رو به او نزدیک شدند و یکی از آنها به شقیقه راستش شلیک کرد. ناجی علی یک ماه آخر زندگی اش را در کما به سر برد.
    
    
    ناجی علی را با شخصیت کارتونی اش <حنظله> می شناسند؛ کودکی که در اردوگاه های آوارگان فلسطینی زندگی می کند و 10 ساله بود. او تمامی این سال ها 10 ساله باقی مانده است.
    
    
    ناجی علی در سال 1938 در فلسطین متولد شد و از 10 سالگی - هنگام تشکیل اسرائیل - تا آخر عمرش یک آواره ماند.
    
    
    ناجی علی با کاریکاتورهایش مخالفت سرسختانه خود را با اسرائیل و البته اعراب سازشکار نشان می داد و به همین خاطر نمی توانست در هیچ کشوری در خاورمیانه زندگی کند. سخنگوی روزنامه القبس چاپ کویت یک بار گفت که ناجی علی در طول فعالیتش در این روزنامه بیش از 100 نامه تهدید به مرگ دریافت کرده بود. او با هر گونه معامله بر سر حقوق تاریخی فلسطینیان به شدت مخالف بود.
    
    
    حنظله اولین بار در سال 1969 در روزنامه ای کویتی نمایان شد اما در 1973 برای همیشه پشتش را به جهان عرب کرد. دست های حنظله از پشت به هم حلقه شده بود، اگر چه او گاهی اوقات هم سنگ در دست می گرفت. پشت کردن حنظله به بینندگان به معنای مخالفت ناجی علی با هرگونه <راه حل خارجی> در مورد فلسطین تعبیر شده است.
    
    
    علی یک بار گفت: حنظله همیشه یک جوجه تیغی بی کفش خواهد ماند. تنها وقتی که او به فلسطین بازگردد می تواند بزرگ تر شود و 10 سالگی را پشت سر بگذارد.
    
    
    هیچگاه معلوم نشد چه کسی مسوول قتل ناجی علی بود. یک دانشجوی عرب در این رابطه مورد بازجویی قرار گرفت و در خانه اش چندین قبضه اسلحه غیرقانونی یافت شد اما این تنها اتهام او بود. او فقط گفت که تل آویو از جریان نقشه ترور علی اطلاع کامل داشته است ولی موساد در این مورد اطلاعات اضافی به سازمان های اطلاعاتی انگلیسی نداد و به همین خاطر دو دیپلمات اسرائیلی از انگلیس اخراج شدند. مارگارت تاچر نخست وزیر وقت انگلیس هم دستور تعطیلی مقر موساد در کنزینگتون را صادر کرد.
    
    
    بعدا بی بی سی مدعی شد که ترور علی بخشی از طرح سازمان فتح برای خاموش کردن مخالفان بوده است. به گفته یکی از نزدیکان این کاریکاتوریست، چند هفته قبل از ترور علی، یک مقام بلندپایه فتح به او تلفن زده و گفته بود: <روش خود را تغییر بده! چیزی علیه مردمان درستکار نگو وگرنه مجبور می شویم خودمان این کار را بکنیم.> در 24 ژوئن علی بی تفاوت به تهدیدات، کاریکاتوری از عرفات کشید. با این حال فتح هم اعلام کرد ترور علی را سازمان های اطلاعاتی کشورهای عرب سازماندهی کرده بودند.
    
    
    ناجی علی در 29 آگوست 1987، یک ماه بعد از ترور، درگذشت و برخلاف وصیتش در لندن دفن شد.
    
    
    ناجی علی یک بار گفته بود: <حنظله را به این خاطر خلق نکردم که بعد از من زندگی کند و نماد من شود.> اما ناجی علی کشته شد و حنظله باقی ماند و حالاتصاویر حنظله روی دیوار حائل در کرانه غربی نقش می بندد، اگر چه کاریکاتوریست زنده نباشد اما تا فلسطینیان تبعیدی و فلسطینیان مایوس وجود دارند، حنظله خواهد ماند؛ حتی اگر بعد از سال ها، هنوز 10 ساله باشد.